در شرایطی که اقتصاد دولتی همواره با چالش‌هایی مانند افزایش هزینه‌ها، توزیع رانت و کاهش بهره‌وری مواجه است، ضرورت خصوصی‌سازی صنایع بزرگ ازجمله خودروسازان بیش‌از پیش حس می‌شود. هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» به تشریح اهمیت واگذاری سهام دولتی صنعت خودرو به بخش خصوصی واقعی پرداخته است. او با اشاره به هزینه‌های بالای مدیریت دولتی و ناکارآمدی ساختارهای موجود، خصوصی‌سازی را راهکاری برای کاهش هزینه‌ها، افزایش نوآوری و ارتقای کیفیت در صنعت خودرو عنوان می‌کند. قوامی تاکید دارد با ورود بخش‌خصوصی واقعی و اهل به این صنعت، علاوه‌بر تامین نیازهای داخلی، می‌توان در بازارهای بین‌المللی نیز نقش موثرتری ایفا کرد.
وی همچنین با ذکر نمونه‌هایی از قطعه‌سازان داخلی باکیفیت، از پتانسیل بالای بخش خصوصی کشور برای تولید قطعات و خودروهای رقابتی سخن می‌گوید. پرداختن به این مهم به‌خوبی نشان‌دهنده لزوم تغییر سیاست‌های دولتی و اعتماد به ظرفیت‌های بخش خصوصی برای ارتقای صنعت خودرو و رشد صادرات در این حوزه است.
در همین راستا سیدجواد حسینی‌کیا، دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید: «در شرایطی که صنعت خودرو کشور به‌شدت نیازمند تحول و نوآوری است، موضوع خصوصی‌سازی به یکی از مباحث داغ اقتصادی تبدیل شده است. اکثریت مسئولان و مدیران اجرایی در صنعت خودرو به اتفاق بر این باورند که واگذاری سهام دولتی خودروسازان به بخش خصوصی واقعی، کلید کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت محصولات است. این کارشناسان تاکید دارند که ساختار دولتی، مانع نوآوری و رقابت در این صنعت شده است و با خصوصی‌سازی می‌توان به رشد صادرات و بهبود عملکرد خودروسازان داخلی دست یافت.»
سیدجواد حسینی‌کیا، دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس
بخش خصوصی انگیزه بیشتری برای کارآمدی و کاهش هزینه‌ها دارد
چرا شما خصوصی‌سازی صنعت خودرو را ضروری می‌دانید؟
خصوصی‌سازی صنعت خودرو باعث می‌شود که رقابت سالم‌تری در این صنعت ایجاد شود. این امر به نوبه خود موجب افزایش کیفیت محصولات، کاهش قیمت‌ها و نوآوری‌های جدید خواهد شد. بخش‌خصوصی انگیزه بیشتری برای کارآمدی و کاهش هزینه‌ها دارد، درحالی‌که اقتصاد دولتی اغلب با ناکارآمدی و توزیع رانت همراه است.
دولت چگونه باید این فرآیند را مدیریت کند؟
دولت باید یک نقشه راه مشخص برای خصوصی‌سازی تدوین کرده و از طریق قوانین شفاف، زمینه ورود سرمایه‌گذاران توانمند و متخصص را به این صنعت فراهم کند. همچنین نیاز است که دخالت‌های دستوری و رانتی که هم‌اکنون بر این صنعت تحمیل شده‌اند، متوقف شود تا بخش خصوصی بتواند به شکلی کارآمد وارد عمل شود.
آیا خصوصی‌سازی می‌تواند به کاهش وابستگی کشور به واردات خودرو کمک کند؟
قطعا. با خصوصی‌سازی صحیح، می‌توانیم به خودکفایی در تولید خودرو برسیم و نیاز به واردات خودرو و قطعات کاهش یابد. این امر به بهبود اقتصاد داخلی و کاهش وابستگی ارزی کشور کمک خواهد کرد.
هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس
بخش خصوصی در برخی صنایع به کیفیت جهانی رسیده است
چرا خصوصی‌سازی صنعت خودرو برای اقتصاد کشور ضروری است؟
خصوصی‌سازی صنعت خودرو برای کاهش هزینه‌های بالای دولتی، جلوگیری از توزیع رانت و افزایش بهره‌وری ضروری است. این اقدام باعث ارتقای نوآوری، بهبود کیفیت و رقابت‌پذیری در صنعت خودرو می‌شود و بخش‌خصوصی با انگیزه سودآوری، تلاش بیشتری برای کارآمدی و پیشرفت خواهد کرد.
چه مشکلاتی در اقتصاد دولتی وجود دارد که باعث شده است بر خصوصی‌سازی تاکید شود؟
اقتصاد دولتی معمولا با مشکلاتی نظیر هزینه‌های بالا، بهره‌وری پایین و توزیع رانت مواجه است. همچنین در چنین سیستمی، انگیزه‌ای برای نوآوری و افزایش کیفیت وجود ندارد، چراکه دولت به عنوان نهاد اصلی کنترل‌گر، قدرت انحصاری دارد و رقابت‌پذیری کاهش می‌یابد.
مدیریت دولتی بنگاه‌ها در دیگر کشورهای جهان جای خود را به بخش خصوصی داده است. از نظر شما دلیل واگذاری صنایع بزرگ به بخش خصوصی در کشورهای توسعه‌یافته چیست؟
تجربه جهانی نشان داده است که اقتصادهای دولتی به مرور زمان ناکارآمد شده و موچب کاهش رشد اقتصادی می‌شوند. اکثر کشورها با درک این موضوع به سمت خصوصی‌سازی حرکت کرده‌اند، زیرا بخش خصوصی با ایجاد رقابت، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و بهره‌وری و کیفیت را افزایش می‌دهد.
تعریف شما از بخش‌خصوصی دارای اهلیت چیست و چرا این بخش می‌تواند صنعت خودرو را متحول کند؟
بخش خصوصی واقعی شامل تولیدکنندگانی است که اهلیت و تخصص لازم برای اداره صنعت را دارند. این شرکت‌ها با تجربه و دانش فنی، قادر به تولید محصولات با کیفیت و رقابت‌پذیر هستند. انگیزه آن‌ها برای سودآوری و بقا در بازار، نوآوری و ارتقای کیفیت را تقویت می‌کند.
آیا بخش خصوصی درحال‌حاضر توانایی تولید محصولات با کیفیت در سطح رقابت جهانی را دارد؟
بله، نمونه‌های موفقی از شرکت‌های خصوصی در حوزه قطعه‌سازی و دیگر صنایع کشور وجود دارد که توانسته‌اند محصولات باکیفیت و قابل رقابت در سطح جهانی تولید کنند. برخی قطعه‌سازان داخلی با استفاده از مواد اولیه داخلی، قطعاتی تولید می‌کنند که از نظر کیفیت و قیمت با محصولات خارجی به‌ویژه چینی رقابت می‌کنند.
چه نمونه‌هایی از توانمندی‌های بخش خصوصی داخلی در صنعت خودرو وجود دارد؟
به‌عنوان نمونه یکی از قطعه‌سازان در شهر اسفراین از فولاد آلیاژی باکیفیت تولید داخل استفاده می‌کند و قطعاتی با کیفیت بالا تولید می‌کند که قابلیت رقابت با قطعات خارجی را دارند.
این نشان‌دهنده پتانسیل بالای بخش‌خصوصی برای تامین قطعات با کیفیت در صنعت خودرو است.
واگذاری سهام به بخش خصوصی، چه تاثیری بر هزینه‌ها، نوآوری و کیفیت خودروها خواهد گذاشت؟
واگذاری سهام به بخش‌خصوصی باعث کاهش هزینه‌های تولید می‌شود، زیرا بخش خصوصی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کارآمدی، انگیزه بیشتری دارد.
همچنین، نوآوری در فرآیند تولید و ارتقای کیفیت محصولات تقویت می‌شود، زیرا رقابت در بازار خصوصی، تولیدکنندگان را مجبور به ارائه محصولات بهتر و جدیدتر می‌کند.
آیا خصوصی‌سازی صنعت خودرو می‌تواند به افزایش صادرات خودروهای داخلی کمک کند؟
بله، خصوصی‌سازی می‌تواند موجب تولید خودروهای با کیفیت و رقابت‌پذیرتر شود که قابلیت صادرات به سایر کشورها را دارند.
بخش‌خصوصی واقعی با تولید محصولات با استانداردهای جهانی، می‌تواند بازارهای بین‌المللی را نیز هدف قرار دهد و به افزایش صادرات خودرو کمک کند.
چه تضمینی وجود دارد که بخش خصوصی واقعی بتواند به‌طور مداوم کیفیت و نوآوری را در این صنعت حفظ کند؟
رقابت در بخش خصوصی، عامل اصلی تضمین کیفیت و نوآوری است. برای بقا در بازار و کسب سود، تولیدکنندگان خصوصی مجبور به ارتقای مداوم کیفیت و نوآوری در محصولات خود هستند. همچنین، دسترسی به بازارهای جهانی و استانداردهای بین‌المللی، آن‌ها را به بهبود مداوم وادار می‌کند.
چه اقداماتی باید برای حمایت از بخش خصوصی و ایجاد فضایی مناسب برای ورود آن‌ها به صنعت خودرو انجام شود؟
برای حمایت از بخش خصوصی، باید قوانین و مقررات تسهیل‌کننده وضع شود که فضای رقابتی سالمی را ایجاد کند.
دولت باید از طریق ایجاد شفافیت، حذف موانع بوروکراتیک و فراهم کردن تسهیلات مالی و فنی، شرایط ورود بخش خصوصی را به صنعت خودرو تسهیل کند. حمایت از تحقیق و توسعه و دسترسی به منابع مالی نیز ازجمله اقدامات ضروری است.
